Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы
«Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы ең алғаш Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 9 қазандағы № 1545 қаулысына сәйкес "Республикалық мемлекеттік тілді жеделдетіп оқыту орталығы" республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорын болып құрылды. Кәсiпорынның қызметiнiң негiзгi нысаны мемлекеттiк қызметшiлерге қазақ тiлiн интенсивтi оқытуға барлық қажеттi ұйымдастырушылық және материалдық-техникалық жағдайлар жасауды ұйымдастыру, сондай-ақ оны оқу-әдiстемелiк және ғылыми қамтамасыз ету болып белгіленген. Бұл республикалық орталықта ең алғаш қоғам қайраткері Шайсұлтан Шаяхметұлы Шаяхметов басшы болды.
Республикалық орталық 2008 жылы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 14 қаңтардағы №12 қаулысына сәйкес Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі Тіл комитетінің "Шайсұлтан Шаяхметов атындағы Тілдерді дамытудың республикалық үйлестіру-әдістемелік орталығы" республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны болып қайта құрылды.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 31 наурыздағы №151 қаулысына сәйкес «Шайсұлтан Шаяхметов атындағы тілдерді дамытудың республикалық үйлестіру-әдістемелік орталығы» акционерлік қоғамы болып құрылып, дәл осы қаулымен «Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы болып қайта құрылды. Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі Тіл саясаты комитетіне қарасты «Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығы» коммерциялық емес акционерлік қоғам (бұдан әрі – «Тіл-Қазына» ұлттық орталығы) қызметінің негізі нысаны – тілдерді дамыту бойынша ғылыми зерттеулер, білім беру технологиялары мен қосымша білім беру әзірлемелері саласындағы қызметті жүзеге асыру.
«Тіл-Қазына» ұлттық орталығы елімізде мемлекеттік тіл саясатына жүзеге асыруда ғылыми-әдістемелік сүймелдеу қызметін атқарады. Атап айтқанда, облыс орталықтарында, Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент қалараларында, аудандарда орналасқан барлық мемлекеттік тілді оқыту орталықтарының ересек азаматтарға қазақ тілін оқыту әдіснамасын жүйелеу мен стандарттау, әдіскерлер мен оқытушыларға әдістемелік көмек көрсету, қазақ әліпбиін латын графикасына көшіру үдерісін сүйемелдеу, ғылыми-ұйымдастырушылық міндететрін іске асыру, оқу-әдістемелік құралдардың мазмұнын әзірлеу, баспадан қажетті көлемде шығару, қамтамасыз ету, ақпараттық-технологиялардың жетістіктерін пайдаланып бағдарламалық жабдықтаулар, интернет ресурстар, сайттар, насихаттық бейнебаяндар әзірлеумен айналысады.
Қазақ тіліндегі термин сөздер мен жер-су атауларындағы өзекті проблемаларды талқылау мен саралауға арналған Терминология мен ономастика саласындағы Ұлттық комиссия жұмысы да «Тіл-Қазына» ұлттық орталығы тарапынынан үйлестіріледі.
Сонымен қатар, «Тіл-Қазына» орталығы Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті, Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың 2017 жылғы 12 сәуірдегі «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласындағы қазақ әліпбиін кириллицадан латын графикасына көшіруге арналған бағдарламалық тапсырмасына, Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің 2018 жылғы 13 наурыздағы №27-ө өкімімен бекітілген «Қазақ тілі әліпбиін латын графикасына 2025 жылға дейін кезең-кезеңімен көшіру жөніндегі іс-шаралар жоспарына сәйкес қазақ әліпбиін латын графикасына кезең-кезеңімен көшірудің ғылыми-ұйымдастырушылық міндеттерін атқарады.
«Тіл-Қазына» ұлттық орталығы әр жылдарда бірнеше оқу-әдістемелік құралдарды жарыққа шығарды:
- «Мәртебелі сөз»;
- «Қазақстан Республикасы мемлекеттік қызметшісінің тілдік портфелі»;
- «Жаңа толқын»;
- «Қазақ тілі» деңгейлік оқулықтары;
- «Орысша-қазақша тілашар»;
- Қазақ тіліне баулуға бағытталған балаларға арналған қызықты ертегілер;
- «Қазақ сөзі»;
- Әлем тілдерінде жазылған үздік шығармалардың аудармалары;
- және т.б.
«Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының негізгі функциялары:
- мемлекеттік тіл саясатын жүзеге асыруда ғылыми-әдістемелік сүймелдеуді іске асыру;
- қазақ әліпбиін латын графикасына көшірудің ғылыми-әдістемелік жұмыстарын ұйымдастыру;
- қазақ тілін оқыту әдіснамасын жүйелеу мен стандарттау;
- әдіскерлер мен оқытушыларға әдістемелік көмек көрсету;
- қазақ тілінің қолданыс аясын кеңейтуді насихаттау;
- оқу-әдістемелік құралдардың мазмұнын әзірлеу, баспадан шығару;
- қазақ тілін оқыту мен үйретуді ақпараттық сүйемелдеу;
- және т.б.
«Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының негізгі функциялары:
- Жылсайынғы қазақ тілінің оқытушылары мен әдіскерлері арасындағы республикалық байқау;
- Жылсайынғы көп тілді меңгерген жастар арасындағы республикалық олимпиадасы;
- Терминология мен ономастика тақырыптарына байланысты семинар-кеңестер;
- Латын графикасына көшірудің ғылыми-ұйымдастырушылық міндеттері бағытындағы семинар-кеңестер;
- Қазақ тілінің даму бағыттары бойынша ақпараттық-насихат дөңгелек үстелдері;
- Қазақ тілінің қолданыс аясын кеңейту мақсатындағы түрлі жобалар мен арнайы бағдарламалар;
- және т.б.
Әр жылдарда «Тіл-Қазына» ұлттық орталығында басшылық лауазымда болған тұлғалар:
| № | Директор аты-жөні | Қызметінің басталған уақыты | Қызметінің аяқталған уақыты |
| 1. | Шайсұлтан Шаяхметұлы Шаяхметов | 1999 жылғы 9 қазан | 2000 жылғы 29 маусым |
| 2. | Біржан Байғараұлы Белғара | 2000 жылғы шілде | 2004 жыл |
| 3. | Ербол Ердембекұлы Тлешов | 2004 жыл | 2007 жыл |
| 4. | Тоқтасын Өмірзақ | 2007 жыл | 2008 жыл |
| 5. | Біржан Байғараұлы Белғара | 2008 жылы | 2011 жылғы 23 ақпан |
| 6. | Әлім Садуақасұлы Сергібаев | 2011 жылғы 9 наурыз | 2012 жылғы 5 мамыр |
| 7. | Нұргүл Ерболатқызы Қарағойшина | 2012 жылғы 5 мамыр | 2012 жылғы 7 желтоқсан |
| 8. | Ерқожа Алғожаұлы Тілепбердиев | 2012 жылғы 10 желтоқсан | 2013 жылғы 23 сәуір |
| 9. | Әлім Садуақасұлы Сергібаев | 2013 жылғы 23 сәуір | 2013 жылғы 12 қыркүйек |
| 10. | Бижомарт Сейсенбекұлы Қапалбек | 2013 жылғы 13 қыркүйек | 2015 жылғы 3 наурызы |
| 11. | Қонысбай Іскендірұлы Әбіл | 2015 жылғы 4 наурыз | 2015 жылғы 8 қыркүйек |
| 12. | Ербол Ердембекұлы Тлешов | 2015 жылғы 7 қыркүйек | 2018 жылғы 11 мамыр |
| 13. | Ғарифолла Есім | 2018 жылғы 28 маусым | 2018 жылғы 10 қазан |
| 14. | Ербол Ердембекұлы Тлешов | 2018 жылғы 12 қазан | 2019 жылғы 18 сәуір |
| 15. | Әлібек Асылбайұлы Асқар | 2019 жылғы 19 сәуір | Қазіргі уақытқа дейін |