Озық отыздықтың он міндеті

Озық отыздықтың он міндеті

​Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың биылғы «Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүкіндіктері» деп аталған Қазақстан халқына Жолдауында рухани жаңғыруға түбегейлі бет бұрған еліміздің алдында тұрған басты 10 міндет белгіленіп, саралап көрсетіліпті. Ендігі міндет оларды рет-ретімен жүзеге асыруға жұдырықтай жұмылу екендігі айқын.

Әлемніңүздікотызелінің қатарына қосатын он міндеттіңқай-қайсысы да өткен жылы жүзеге асырыла бастаған рухани жаңғыру бастамасының заңды жалғасы деп білуге болады. Биылғы Жолдауда цифрландыру,заманауи технологияларды игеру міндеттерімен қатар, білім беру саласы мен ұлт, әлеумет, денсаулық мәселелеріне де айрықшакөңілбөлінгендігінкөругеболады. «Адами капитал – жаңғыру негізі» міндетін алға қоя отырып, білім берудің жаңа сапасына назар аудару керектігінерекшеатапөткенМемлекетбасшысы: «Біздегіоқушылардыңжүктемесі ТМД елдерінің ішінде ең жоғары болып отырғанын және Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы елдеріне қарағанда орта есеппен үштен бір еседен көп екенін ескеріп, оны төмендетукерек», – дейді. Шындығында,бұл– соңғыжылдарыкөптегената-аналар мен педагогтаркөтеріпжүргенөзектімәселе.Мұғалімдердің айлығын өсіру туралы Елбасының айтқанына бір қуанған ұстаздар, оқушылардың жүктемесін төмендету туралы талапқа екі қуанып отырмыз дейді.

Жолдаудың7-міндетіне тоқталсақ, «Егербізқазақтілі ғұмырлы болсын десек, оны жөнсіз терминологиямен қиындатпай, қазіргі заманға лайықтауымыз қажет» деген жолдар термин саласы ғана емес, ана тіліміздің мәртебесін өсіріп, қолданыс аясын кеңейту мүмкіндіктерін арттырады. Жасыратын несі бар, Парламент депутаттары алдына келетін Заңдардан бастап, көптеген құжаттар алдымен орысша әзірленіп, қазақшаға аударыла салады. Ал біздің елімізде қазір екі тіл білгеннің баршасы аудармашы болып шыға келеді де, бәрі бірдей сөз жасағыш, термин тудырғыш. Міне осы терминология саласына үлкен мемлекеттік көзқараспен қатар тілші ғалымдар тарапынан жүйелілік, бірізділік жетіспей жатады.

«Бояушы, бояушы» дегенге сақалын бояйды демекші, Еуродаққұрамындағы кішкентай ғана ел чехтар компьютер деген халықаралық терминді «почитач» деп өз тілдерінеаударыпалғанынестіп-білгенімізде, таңданысымыздыжасыраалмаған едік, осыдан оншақты жыл бұрын. Сондай мысалдар бізде де жетіп артылады, мәселен «балкон» деген барлық тілде түсінікті сөзді «қылтима» деп аударып алудың қаншалықты қажеттілігіболды деп ойлаймыз.

Осындай мысалдарды ескере отырып, ұлттық терминологияны дамытуды тіл ғалымдарымен бірге барлық сала мамандары болып, мемлекеттік деңгейде қолға алғанда ғана дұрыс бағытта өркендерінен үміттіміз.